اکچوئری چیست؟
به بهانه انتشار گزارش 6 ماهه بانک ملت و افزایش هزینه های اداری این بانک تحت عنوان سرفصل اکچوئری، که انتقاد فعالان بازار را در پی داشت؛ فرصت را غنیمت شمرده و اندکی درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد.
مسئولان بانک مرکزی معتقدند، یکی از الزاماتی که باید پیش از پیوستن بانکهای ایرانی به نظام بانکی بین المللی را پذیرفت، به روز رسانی صورتهای مالی بر اساس آخرین استانداردهای حسابداری جهانی است. استاندارد هایی که پیش از این نیز وجود داشته، اما عزم جدی برای رعایت آن دیده نمیشد. با این حال به کار گرفتن استانداردهای بین المللی حسابداری برای بانکهایی که پیش از این تحت عنوان سیاستهای اصل 44 قانون اساسی در بازار سرمایه خصوصی سازی شدهاند، امسال از دید برخی سهامداران خرد با نقره داغ کردن سهامداران همراه شده است. ذخایر سنگینی همچون ذخایر اکچوئری از سوی بانک مرکزی که معلوم نیست، بر مبنای چه محاسباتی مورد ارزیابی قرار گرفته از جیب سهامداران در حال پرداخت است.
علم اكچوئري (ACTUARIAL) از سابقه طولاني برخوردار مي باشد، اما در ايران سابقه آن بسیار کم است. اكچوئري يك سري علم محاسباتي است كه در بانك ها و موسسات بيمه اي و اعتباري كاربرد دارد، بنابراين علم اكچوئري مرجع اساسي جهت فعاليت هاي مالي محسوب مي شود. همچنين علم اكچوئري به معناي اصل مديريت ريسك نيز به كار مي رود. علم اكچوئري با محاسبه ريسك اجراي پروژه، موفقيت انجام پروژه را تضمين مي نمايد، معناي لغوي اكچوئري در بيمه به معناي محاسبات فني بيمه ها است. این محاسبات توسط افرادی به اسم اکچوئرها انجام می شود.
اکچوئرها چه کسانی هستند؟
اكچوئرها افرادي هستند كه به بررسي تعادل بين درآمد و هزينه در سال هاي آتي مي پردازند. اكچوئرها ريسك هايي كه حذف شدني نيستند يا تا حد مناسبي كاهش پذير نيستند را شناسايي و راهكار تامين مالي آن را ارائه مي كنند. اکچوئرها در واقع متخصصانی هستند که با تسلط بر ریاضیات، آمار، مباحث مالی، ریسک و غیره به یافتن روشهای مدیریت ریسک کمک میکنند. تخصص آنها نیازمند ترکیبی از مهارتهای تحلیلی قوی، دانش حرفهای و درک رفتار انسان برای طراحی و مدیریت برنامههای کنترل ریسک است.
اکچوئرها ستون اصلی در تحلیل برنامههای مالی در جامعه هستند. با وجود اکچوئرها، میتوان بدون نگرانی در مورد آنچه که آینده رقم میزند، به زندگی روزمره ادامه داد. بینش اکچوئری نسبت به ریسک میتواند به منظور اطمینان از سودآوری سرمایهگذاریها، یاریگر باشد. اکچوئرها بعنوان متخصصان اندازهگیری و مدیریت ریسک، نیاز بسیار مهمی از جوامع را برطرف میکنند. مشارکت آنها در رفاه مالی، اقتصادی و تامین امنیت روانی جامعه حائز اهمیت است. تامين وجوه براي خسارت هاي معين يا همان نگهداري ريسك و خريد پوشش بيمه اي يا همان انتقال ريسك دو روشی است که اکچوئرها به وسیله آن منابع لازم را براي بازسازي خسارات احتمالي با انجام كمترين هزينه فراهم مي كند.
محاسبات اكچوئري تلفيقي از مجموعه عوامل مخاطره آميز و عواملي كه ميزان ارزش پول پرداختني را در زمان مقرر تعيين مي كند به بيان ديگر با محاسبات اكچوئري ريسك ها شناسايي مي شوند. به عنوان مثال براساس استاندارد حسابداري شماره 27 ايران طرح هاي مزاياي بازنشستگي بايد ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني بر اكچوئري را در زير ترازنامه و يادداشت هاي توضيحي به نحو مناسب افشا شوند.
اكچوئري در طرح هاي بازنشستگي با مفروضاتی محاسبه می شود که دانستن آن خالی از لطف نیست:
- نرخ سود مورد انتظار (بازده دارايي هاي طرح): سود مورد انتظار در ارزيابي اكچوئري نرخ متوسط سودي است كه انتظار مي رود از سرمايه گذاري وجوه طرح به دست آيد. از آنجايي كه در بيشتر موارد سرمايه گذاري ها شامل سرمایه گذاری در بورس (سهام شركت ها و اوراق بديهي) یا صندوق سرمایه گذاری مي باشد. سود شامل سود سهام و سود تعيين شده و سود و زيان ناشي از تغيير قيمت سرمايه گذاري ها است.
- هزينه اداره طرح: هزينه اداره طرح بازنشستگي عبارت است از حق و ضمه هاي پرداختي به وكلا، اكچوئرها و حسابدارها مي باشد.
- مزاياي بازنشستگي: مفروضاتي كه در مزاياي بازنشستگي وجود دارد عبارت است از الف) سطح حقوق آتي: مزايا در بيشتر طرح ها بر اساس سطح حقوقي آتي پرداخت مي گردد. براي مثال مزايا ممكن است بر اساس درصدي از حقوق به ازاي هر سال يا آخرين حقوق يا متوسط حقوق چند سال آخر باشد. براي مثال در قانون كار مزاياي پايان خدمت بر مبناي آخرين حقوق محاسبه مي شود. در اين نوع طرح ها لازم است افزايش معمولي در حقوق ناشي از افزايش سنوات خدمت در محاسبات منظور شود. ب) سطح هزينه زندگي: به منظور حمايت از قدرت خريد مزاياي بازنشستگي بعضي از طرح ها مزايا را هرچند مدت يك بار بر مبناي تغيير در شاخص هاي خاص مانند شاخص هاي قيمت مصرف كننده يا هزينه خانوار تعديل مي كنند. اكچوئرها بايد در برآورد هزينه چنين طرح هايي تغيير مورد انتظار در شاخص هزينه زندگي را در نظر بگيرد. ج) نرخ مرگ و مير د) سن بازنشستگي: معمولاً در بيشتر موارد سن بازنشستگي معمولي تعيين شده است، اما در بعضي از طرح ها به كاركنان اجازه داده مي شود بعد از سن بازنشستگي با شرايط معيني به كار خود ادامه دهند. اكچوئر بايد تاثير اين عوامل را بر پرداخت نهايي مزايا در نظر بگيرد. ه) خروج كاركنان از طرح: اكچوئر بايد تاثير گردش كاركنان را در محاسبات خود مدنظر قرار بدهد. ر) شرايط استحقاق: در بعضي از طرح ها شرط استحقاق مزايا داشتن سنوات خدمت معيني مي باشد، كاركنان حائز اين شرط بدون اعزام به ادامه اشتغال مي توانند مزاياي بازنشستگي را دريافت كنند. اين عامل بايد در برآورد اثر گردش كاركنان در نظر گرفته شود. قابل توضيح است كه مفروضات اكچوئري هر از چند گاهي با توجه به واقعيات و قضاوت ها تغيير مي كند.
اهداف اكچوئري در زمينه طرح هاي مزاياي بازنشستگي
- تعيين نرخ حق بيمه ها
- تعيين كمك و مستمري هاي پرداختي در دوران بازنشستگي
- تعهدات متناسب
- ارزيابي وضعيت و تعيين كسري و اضافي منابع لازم براي طرح
دیدگاهتان را بنویسید